چمن مصنوعی: راهحلی هوشمند برای زیباسازی فضای سبزمطالعات و استانداردهای ترمینال
به گزارش بازسازی ساختمان : مطالعات و استانداردهای ترمینال – تاریخچه ترمینال مطالعات و استانداردهای پایانه ها مطالعات و استانداردهای ترمینال وب سایت شما رو به خواندن این مقاله مهم دعوت میکند. مطالعات و استانداردهای پایانه ها قبل ازرسیدن عصرجدیدورونق شبکه راه ها وحمل ونقل به کمک فن اوری های نو درطول تاریخ عمده ترین نوع سفرها راسفرهای جاده ای تشکیل می داد.دراین سفرهابرخی باپیاده وبرخی دیگر که توان مالی داشتند سواربر چهارپایان طی طریق می کردند.
براساس شواهدمبتنی براسنادتاریخی ایران دراحداث جاده وکاروانسرا ایجاد سیستم ارتباطات پیش قدم بوده است.به عقیده محققان ایجادوتوسعه ساخت وساز.کاروان سرا درایران ازمهمترین دستاوردهای معماری ایرانی. به ویژه دردوره اسلامی است.با ورود اتومبیل به ایران دراواخردوره قاجارمتعاقبا گسترش روزافزون تعداد خودروهادردهه های پس ازآن معماری وشهرسازی.ارتباطات.
حمل ونقل وبسیاری از دیگرعرصه های زندگی ایرانیان دستخوش دگرگونی های چشمگیری شد.با ورود خودروها به ناوگان حمل ونقل بین شهری دردوره پهلوی اول گاراژها عهده دار سفرها شدند. فکرتاسیس پایانه ها درایران به سبک ترمینال های اروپا اول درسال ۱۳۲۸ مطرح شد ولی تا زمان اجرای اولین طرح پایانه درکشور سال ها طول کشید از سال ۱۳۵۳ شهرداری تهران طرح ساختمان ایستگاه بزرگ اتوبوس رانی رادر حوالی میدان توپخانه مطرح کرد.سرانجام احداث اولین پایانه مسافری درسال ۵۴ دراراضی خزانه تهران اغازوعملیات اجرایی ان درسال۵۸تکمیل گردید.
درتیرماه سال ۱۳۵۹ اولین پایانه مسافربری درتهران با عنوان ترمینال خزانه(جنوب) به طوررسمی فعالیت خودراآغازکردوبه تدریج درطی سال های بعد پایانه غرب (به طورموقت)وپس ازان پایانه های شرق وبیهقی درتهران تاسیس شده.
پایانه مسافربری بین شهری متمرکز
مطالعات و استانداردهای ترمینال پایانه مسافری بین شهری متمرکز: کاملترین الگوی پایانه ها که درآن سرویس دهی به مسافرین به عنوان استفاده کنندگان ازفضاوخودروهاورانندگان به عنوان عرضه کنندگان خدمات از یک سو وارتباط متقابل طراحی ومدهای مختلف حمل ونقل بین شهری از سوی دیگر در قالب مجموعه ای پیوسته ومنسجم شکل می گیرد.
پایانه مسافربری چند منظوره:به پایانه هایی اطلاق می شود که امکانات و سرویس های لازم برای استفاده همزمان از چند سیستم حمل ونقلی درآن فراهم آمده است.
پایانه مسافری درون شهری :پایانه مسافری است که در آن مسافرنوع وسیله نقلیه خود را برای انجام یک سفر درون شهری تغییر می دهد.
سفر :جابجایی بین مبدا ومقصد باهدف ووسیله نقلیه مشخص را گویند.
تعاریف طرح ترمینال
طرح:مجموعه اقداماتی است که برای راه اندازی وبهربرداری از یک پایانه(دراین مجموعه)با تامین اعتبارلازم وتوسط دستگاه های مرتبط از مرحله
امکان سنجی تامرحله بهربرداری صورت می پذیرد.
مبداومقصد سفر:نقطه شروع سفر رامبدا ونقطه پایان آن رامقصد گویند.
مسافر:کسی که اقدام به سفرمی کند.
پایانه های مسافری با حوزه عملکردی محدود:
این نوع از پایانه ها برای ساماندهی تردد وسایل نقلیه با ظرفیت پایین (مینی بوس وسواری)به کارگرفته شده ومسافتهای کوتاه(عموما سفرهای درون استانی)را سرویس دهی می کنند
پایانه های مسافربری با حوزه عملکردی گسترده:
این نوع ازپایانه ها برای ساماندهی تردد انواع خودروهای مسافربری بین شهری بکار گرفته شده ومسافت های طولانی را سرویس دهی می کنند.
پایانه های مسافری داخلی
این پایانه مبادی ورودی وخروجی مجاز زمینی کشوربوده.
:انواع پایانه ازنظرنوع مالکیت
:پایانه های مسافری دولتی
پایانه هایی که توسط سرمایه گذاری عمومی ودولتی اجرا و بهربرداری شده ونظارت بر آنها نیز توسط دولت صورت می گیرد.
:پایانه های مسافربری خصوصی
پایانه هایی که توسط سرمایه گذاری بخش خصوصی وبارعایت قوانین وضوابط فرادست وبهره برداری می شوند.دولت برفعالیت این پایانه ها نظارتی دارد.
انواع پایانه ها
پایانه تک بنائی:
بخشهای اداری در طبقه فوقانی بخشهای خدماتی درطبقه میانی وسالن اصلی در طبقه همکف قرار می گیرد.
می توان از جداره های بیرونی بنا برای پهلو گرفتن خودروها وتخلیه وسوار کردن مسافرین استفاده نمود
پایانه های متمرکز :
پلان این پایانه ها عموما دایره ای شکل بوده و مرکز پلان دارای تاکیدزیادی است.
پایانه های شعاعی:
دراین نوع پایانه ها واحدهای ارائه کننده خدمات دریک واحد مرکزی بوده وسکوهای تخلیه وسوار کردن مسافرین به صورت شعاع هائی از این مرکز خارج شده اند.
عملکرد انواع پایانه
پایانه های متمرکز:
این گونه پایانه ها را می توان به دونوع عمومی واختصاصی تقسیم کرد. پایانه های عمومی برای استفاده عموم خودروها و فعالان حمل مسافروپایانه های اختصاصی صرفا برائ یک شرکت مسافربری در نظر گرفته می شوند..چنین تسهیلاتی با هدف متمرکز نمودن کلیه امور حمل ونقل مسافری بین شهری شامل غرفه های فروش بلیط .سکوهای سوار وپیاده شدن مسافرین پارکینگها.تعمیرگاه وکارواش و…
درنقاط مشخص محدود وعموما در حاشیه شهرها وبا فاصله از حوزه شهری احداث می گردند وبه همین علت دارای فضاهای بزرگ ومتعدد ومساحتهای وسیع می باشند .
پایانه های متمرکز
پایانه های متمرکز
پایانه های نیمه متمرکز:
پایانه های نیمه متمرکز مکانهائی هستند که فقط برای سواروپیاده شدن مسافرین استفاده می شود.
عموم مسافرین بلیت خود را از مراکزفروش سطح شهر تهیه نموده وتنهابرای سوار شدن به وسایل نقلیه عمومی به محل پایانه مراجعه می نمایند
پایانه های غیر متمرکز :
این نوع پایانه ها بیشتر به ایستگاه های اتوبوس درون شهری ومحوطه آنها بزرگتر وتا چند برابر یک ایستگاه اتوبوس درون شهری است.
پایانه های متمرکز
پایانه مسافری جاده ای
به طور کلی پایانه های مسافری جاده ای (بدون در نظرگرفتن تمرکز مکانی اجزا) از بخش های زیرتشکیل شده اند:
-سکوهای مسافرگیری وتخلیه مسافران (به تفکیک خودروی طرح)
-سالن ها وفضاهای تجمعی سرپوشیده پایانه
-پارکینگ ها
-بخش های اداری :انتظامی وفضاهای مربوط به شرکت های حمل ونقل
-خدمات رفاهی مسافران
-خدمات جانبی خودروهای طرح
-خدمات رفاهی رانندگان
-فضاهای باز ومسیرهای ارتباطی
-تاسیسات زیر بنائی پایانه
سکوهای ترمینال
مطالعات و استانداردهای ترمینال سطح ارایه تسهیلات جانبی به مسافران مانند افتابگیرها و صندلی و چرخ دستی حمل بار بر حسب شرایط تعیین گردد.
عمده عملکرده سکوها به شرح زیر است:
انتضار مسافرین برای سوار شدن به وسیله نقلیه در زمان تعیین شده
توقف کوتاهمدت خودروها برای سوار شدن مسافران
ورود بارمسافران به وسیله نقلیه
کنترل ورود وخروج خودروها
انواع سیستمهای طراحی برای سکوهای مورد استفاده در پایانه های مسافربری به شرح زیر می باشد:
سکوهای خطی
کارایی سکوهای خطی مانند دیگر انواع سکوها نبوده ومعمولا زمانی که وسایل نقلیه (به ویژه اتوبوس ها)برای توقفهای کوتاه مدت (حداکثر بازه های زمانئ ۱۰دقیقه ای)ازسکواستفاده نمایند کاربرد دارند.
سکوهای خطی
سکوهای دندانه دار
سکوهای دندانه دار به وسایل نقلیه اجاز حرکت مستقل برای ورود وخروج ز سکو را داده واستفاده از آنها در طراحی پایانه های متمرکز ونیمه متمرکز توصیه میشود.
سکوهای دندانه دار
سکوهای زاویه دار
برای خروج خودرو از این سکوها نیاز به حرکت عقب رو بوده وهنگامی مورد استفاده قرار می گیرند که سکوها در زمان طولانی اشغال باشند(بویژه در پایانه های بین شهری غیر متمرکز).
سکوهای زاویه دار
سکوهای میان گذار
به این سکوها به مستقرشدن ایستگاه ها در یک سطح فشرده کمک مئ کنند.وسایل نقلیه می توانند با علائمی که در روبرو وبالای سکوهابه نمایش در می آیند در انتظار مسافران بمانند.
سکوهای میان گذار
ابعاد استاندارد اتوبوس
ابعاد استاندارد ماشین
ابعاد استاندارد اتوبوس
اندازه استاندارد پارکینگ اتوبوس
پیشینه عددی مساحت مورد نیاز برای توقف هر دستگاه اتوبوس ۱۴۰ مترمربع لحاظ میگردد.
اندازه استاندارد پارکینگ اتوبوس
بخش اداری ترمینال
سالن ها از مهمترین فضاهای نظم دهنده در طراحی پایانه ها به حساب می آیند.
چگونگی ارتباط میان سالن ها وسکوهای سوار (پیاده)مسافر از عمده عواملی است که در شکل گیری سالنها تاثیر برجای می گذارد.
بخش اداری:
مجموعه فعالیت هایی که برای سرپرستی ساماندهی ونظارت بر پایانه همچنین ارائه خدمات جنبی اداری رفاهی به کل سیستم وارتباط بر قرارکردن میان مجموعه پایانه ودیگر ارگان ها واجزای سیستم حمل ونقل مسافر صورت می پذیرد.
- سرپرست پایانه
- مدیریت اجرایی
- مسئول خدمات
- مسئول درآمدها
- مسئول دبیر خانه
برنامه ریزی فیزیکی ترمینال
- بخش انتظامی
- پارکینگ ها
- تاسیسات زیربنایی
- شرکتهای حمل ونقل
- خدمات رفاهی مسافرین
- خدمات رفاهی رانندگان
- خدمات جانبی خودروها:
- خدمات فنی.مکانیکی تعمیرات خودرو
- خدمات شستشو
- جایگاه سوخت رسانی
مطالعات و استانداردهای ترمینال
فضاهای باز و دسترسی
فضاهای باز قسمت عمده ای از مساحت پایانه را به اختصاص می دهند.
مسیرها ودسترسی ها به عنوان مفصل ارتباطی میان فضای داخل کالبد پایانه وخودروهای طرح بخش عمده ای از این فضارا به خوداختصاص می دهند.
مسیرهای اصلی:
مطالعات و استانداردهای ترمینال مسیرهایی هستند که وظیفه انتقال مسافرین از محدوده پیرامون به درون فضای کالبدی مجموعه را بر عهده دارند.این مسیرها بایدحتی الامکان خوانا .مشخص کوتاه ومستقیم انتخاب شوند.
مسیرهای فرعی:
مسیرهایی هستند که از مسیرهای اصلی متشعب شده وبه فضاهایی با کارکردهای کم اهمیت تر(خدماتی.تفریحی و…)منتهی می شوند.این مسیرها به لحاظ فرم ومصالح میتوانند از آزاد بیشتری برخوردار باشند.
سالن انتظار ترمینال
مطالعات و استانداردهای ترمینال در پایانه های بین شهری بار و اثاث مسافر عموما به طریق دستی به داخل خودروی مدنظر مانند اتوبوس و … برده میشود.توصیه میشود دریافت بار از مسافر در مبادی سالنهای انتظار صورت میگیرد.باجه های تحویل توشه موظفند تا پیش از اغاز سفر بار مسافران را تحویل گرفته و رسیدی به مسافر دهند.
در نظر گرفتن تسهیلات رفاهی مانند سرویس بهداشتی.تلفن عمومی و آبخوری در این سالن الزامیست.
سرانه برای افراد ایستاده و نشسته برای هر نفر ۹۰ تا ۱.۴۰ مترمربع در سطح.
خدمات جانبی خودروهای ترمینال
خدمات بطور عمده شامل:
خدمات فنی مکانیکی و تعمیراتی و خدمات شستشو و جایگاه سوخت رسانی خواهد بود.
توصیه میشود دور از دید پایانه طراحی شوند و مسیر جداگانه ای با پایانه داشته باشند.
به ازای هر ۲۵ نفر ۳ سرویس بهداشتی و ا الی۲ عدد حمام الزامیست.
جایگاههای تعمیراتی عبارتند از:
پذیرش و عیب یابی.تنظیم موتور و سیستم سوخت رسانی.لنت کوبی و تست موتور. تعویض روغن.تایر و بالانس چرخ.خدمات الکتریکی و برق و باطری….
خدمات جانبی خودروها از جمله تسهیلاتیست که تنها در پایانه های متمرکز لحاظ میشود.
خدمات رفاهی رانندگان
مطالعات و استانداردهای ترمینال مطالعات و استانداردهای ترمینال خدمات رفاهی کارگران عبارتند از خوابگاهها و فضای استراحت.حمام و سرویس بهداشتی.غذاخوری و خدمات شستشوی لباس خواهد بود.این خدمات در پایانه متمرکز ضروری و در پایانه نیمه متمرکز با توجه به نیاز صورت می گیرد.
به ازای هر ۲۵ نفر ۳ سرویس بهداشتی و ا الی۲ عدد حمام الزامیست.
برنامه ریزی فیزیکی ترمینال متمرکز
فضاهای اصلی در یک پایانه متمرکزاز:
۱.سالن کانونی پایانه
۲.سالن عمومی
۳.سالن فروش بلیت
۴.سالن انتظار مسافر
۵.خدمات جنبی خودروها
۶.خدمات رفاهی رانندگان
۷.خدمات رفاهی مسافرین
۸.بخش اداری
۹.توقفگاه ها
۱۰.سکوها
| سرانه های فضاهای پایانه متمرکز مطالعات و استانداردهای ترمینال | |||
| سرانه | فضا | سرانه | فضا |
| به ازای هر دستگاه اتوبوس ۶۴ متر مربع | مساحت لازم برای امور مربوط به پنچرگیری وتنظیم باد | ۴تا۶مترمربع | سطح هر باجه اطلاعات |
| به ازای هر دستگاه اتوبوس ۶۴ متر مربع | جایگاه سوخت با۸محل توقف | ۱۴۰ تا ۱۶۵ مترمربع برای ۵۰۰ نفر | سرویس بهداشتی |
| ۵۵۰ تا ۸۰۰ مترمربع | ایستگاه آتش نشانی | مستقر۱۲۰ مترمربع | انتظامات |
| ۱۲ تا ۱۶ مترمربع | اتاق وسرویس های مربوط برای راننده | ۳۶مترمربع | نماز خانه |
| .۵۲تا۹۶ مترمربع | مدیریت پشتیبانی اطلاعات | حداکثر سطحی معادل ۲۴ مترمربع | خدمات رفاهی مسافران |
| ۱۸ متر مربع | اتاق سرپرست پایانه | ¼ مترمربع | سرانه فضای لازم برای هر نفر مسافر |
| ۹ تا۱۲ مترمربع | آبدارخانه وخدمات | بطور متوسط ۶تا۱۲ مترمربع | جایگاه های فروش بلیت |
| ۱۲ تا۲۴ مترمربع | فضای انبار وپشتیبانی | ۹ تا۱۲ مترمربع | سهم مسافر نشسته به ازای هریک از نمایندگی |
| حداکثر ۱۷۰مترمربع | پارکینگ کوتاه مدت | ۰/۹ مترمربع | سطوح لازم برای هر نفر مسافر ایستاده
|
برنامه ریزی پایانه های نمه متمرکز
فضاهای داخل پایانه نیمه متمرکزعبارتنداز:
سالن عمومی پایانه: که می تواندبه صورت عملکردهای پراکنده یا یکپارچه درسطح پایانه قرار گیرد.
جایگاه های فروش بیلت
جایگاه های انتظار
خدمات رفاهی مسافرین
بخش اداری
توقفگاه های کوتاه مدت خودروی
سکوهای سواروپیاده شدن مسافر
| سرانه های فضاهای پایانه نیمه متمرکز مطالعات و استانداردهای ترمینال | |||
| سرانه | فضا | سرانه | فضا |
| ۱۸۰متر مربع | سکو سوار شدن | ۴تا۶مترمربع | سطح هر باجه اطلاعات |
| به ازای هر دستگاه اتوبوس ۱۳۵ متر مربع | حداکثر سطح اشغال هر اتوبوس درتوقفگاه میانگذر | ۱۴۰ تا ۱۶۵ مترمربع برای ۵۰۰ نفر | سرویس بهداشتی |
| ۵۲تا۹۶ مترمربع | مدیریت پشتیبانی اطلاعات | مستقر۱۲۰ مترمربع | انتظامات |
| ۱۸ متر مربع | اتاق سرپرست پایانه | ۳۶ مترمربع | نماز خانه |
| ۹ تا۱۲ مترمربع. | آبدارخانه وخدمات | حداکثر سطحی معادل ۲۴ مترمربع | خدمات رفاهی مسافران |
| ۱۲ تا۲۴ مترمربع | فضای انبار وپشتیبانی | ۱/۴ مترمربع | سرانه فضای لازم برای هر نفر مسافر |
| حداکثر ۱۷۰مترمربع | پارکینگ کوتاه مدت | بطور متوسط ۶تا۱۲ مترمربع | جایگاه های فروش بلیت |
| ۹ تا۱۲ مترمربع | سهم مسافر نشسته به ازای هریک از نمایندگی | ||
| مطالعات و استانداردهای ترمینال | ۰/۹ مترمربع | سطوح لازم برای هر نفر مسافر ایستاده | |
پایانه غیر متمرکز
طراحی برای سرویس دهی به اتوبوس.مینی بوس و ون براساس ظرفیتها و تعداد توقفگاهای زیر صورت میگیرد.
تک سکو:پذیرش همزمان ۲ خودرو
دو سکو:پذیرش همزمان ۴ خودرو
سه سکو:پذیرش همزمان ۶ خودرو
در صورتی که ظرفیت بیش از ۳۰ وسیله در ساعت مورد تقاضا باشد.احداث پایانه نیمه متمرکز توصیه میشود.
سرانه حضور هر مسافر ۱.۵ در سکوها در نظر گرفته میشود.
نکات مهم در طراحی ترمینال
مطالعات و استانداردهای ترمینال
-تفکیک درهای ورودی و خروجی از یکدیگر به منظور جلوگیری در حرکت ضروریست.
درنظر گرفتن خروجی اضطراری در پایانه ضروریست.
-عرض پیاده رو نباید از ۱/۲۵ کمتر شود.
-تلفنهای عمومی.ابخوری ها.سرویس های بهداشتی ازعمده سرویس های خدماتی موجود در سالن ها بحساب می ایند.
– در طراحی وضو خانه قرار دادن پاشویه جهت استفاده اهل تسنن ضروری است.
– قرار دادن اتاقهای مخصوص کشیدن سیگار از دیگر تمهیداتی است که در این سالن لحاظ مشود.
– در پایانه های متمرکز قرار دادن اتاقی برای توشه وسایل مسافرین الزامیست.
– قرار دادن فضایی برای فوریت های پزشکی.
-ارتفاع سالن ها در قیاس با طول آن در نظر گرفته می شد.
توصیه میشود در کف سازی سالن انتظار از ایجاد سطوح روشن و منعکس کننده بدلیل اظطرابی که پیش از سفر در مسافران ایجاد میکند پرهیز شود.
منابع :
اتحادیه سازمان پایانه های شهری
معیارهای طراحی پایانه های مسافربری نشریه شماره ۳۵۲
ایین نامه طراحی محوطه پایانه
فصل نامه علمی کاربردی سازمان حمل و نقل و ترافیک
مجموعه قوانین و مقررات شهرسازی
ایین نامه طراحی راه های شهری.وزارت مسکن و شهرسازی
میتوانید سایر مقالات معماری را در وب سایت ما مشاهده و مطالعه فرمایید.
