خواص و ویژگی های پشم سنگ
نظریه ساخت و توسعه شهر
به گزارش تبلیغات ساختمان : دوایر متحدالمرکز (ارنست برگس)
- درمورد شهر شیکاگو است و شهر را به ۵ طبقه تقسیم می‌کند:
- مرکزتجاری شهر
- واحدهای مسکونی، صنایع سبک، آلونک‌نشین‌ها (بیش‌ترین جرم و جنایت)
- محل سکونت کارمندان وکارگران کارخانه‌ها
- محل سکونت طبقه ممتاز
- حومه‌های خوابگاهی و شهرک‌ها
قطاعی (هومر هویت)
- متأثر از نظریه ارنست برگس مطرح شده است.
- حالت دایره‌ای شکل مناطق داخلی شهرها را حفظ نمی‌کند (توسعه بهتر در حالت قطاعی).
- حد متوسط اجاره خانه مهم‌ترین عامل در گسترش شهرها در جهت شعاعی است.
- شهرهای بومی آفریقا و کشورهای استعمار زده به‌صورت قطاعی است.
ستاره‌ای، شعاعی یا دایره‌ای
- نظریه ساخت دایره‌ای شکل متحرک و غیر ثابت است و در اثر توسعه شهر به نواحی اطراف و بیرونی خود گسترش می‌یابد.
- شبکه‌های حمل و نقل سعی دارند که در شکل شعاعی به‌وجود آیند.
- زمین‌های شهری با امکانات وسیع حمل و نقل دارای ارزش بیشتر هستند.
- شکل دایره‌ای مناطق متحدالمرکز به شکل شعاعی و یا ستاره‌ای تغییر شکل دادند.
- ویژگی‌های ساخت ستاره‌ای عبارتند از:
- شهری پویا و متحرک
- توسعه در همه جهات یکسان نیست.
- الگویی جهت شهرهای متوسط تا بزرگ است.
- اتوبان‌های کمربندی باعث اتصال شعاع‌ها به یک‌دیگر می‌شوند.
- دسترسی مردم به مرکز شهر آسان‌تر می‌گردد.
- طرح شعاعی همدان توسط کارل فریش در سال ۱۳۱۰ بارزترین نمونه این نوع ساخت درکشور است.
چندهسته‌ای (چنسی هریس و ادوارد اولمن)
- بر اساس نظریات چنسی هریس و ادوارد اولمن مطرح شده است.
- اساس تئوری این‌گونه است که شهرهای کوچک یک مرکز یا هسته دارند ولی شهرهای بزرگ دارای هسته‌های متعدد هستند.
- بخش‌های شهر چندهسته‌ای هریس عبارتند از:
- بخش مرکز تجاری شهر
- منطقه صنایع سبک
- منطقه مسکونی طبقه سوم
- منطقه مسکونی طبقه متوسط
- منطقه مسکونی طبقه اول
- منطقه صنایع سنگین
- منطقه تجاری دور از مرکز شهر
- حومه مسکونی
- حومه صنعتی
- بهره‌گیری از وسایل نقلیه شخصی عامل اصلی ایجاد هسته‌های جدید است.
ساخت عمومی شهر (رابرت دیکنسون)
- مناطق شهری ساخت برج مسکونی بر اساس نظریه دیکنسون عبارتند از:
- منطقه مرکزی: شامل مرکز و بخش قدیمی شهر
- منطقه میانی: شامل منطقه مسکونی متراکم و صنایع سبک کوچک
- منطقه بیرونی: یک منطقه مسکونی همراه با پارک‌ها و فضای سبز
- حاشیه شهر یا مرزهای دِه‌شهر: حوزه پر وسعت روستایی
ساخت طبیعی شهر
- بر مبنای ویژگی‌های جغرافیایی شهر و تابع کامل فرم، خصوصیات آب و هوایی و مسایل و عوامل اجتماعی است.
- طبیعت و انسان‌ها در فرم‌گیری شهر دخالت مستقیم دارند.
خطی، کریدوری یا نواری (سوریا ای. ماتا)
- سوریا ای. ماتا مهندس راه‌سازی اسپانیا بود.
- او اولین کسی بود که متوجه نقش شبکه ارتباطی در توسعه شهر شد.
- ای. ماتا معتقد است که:
- کلیه مشکلات شهرسازی ناشی از مشکلات ترافیک است.
- راه‌آهن بهترین وسیله حمل و نقل است.
- هر شهروند باید درکم‌ترین مدت از خانه‌اش به سایر نقاط رفت و آمد کند.
- شهر خطی با یک طرح طولی و اغلب درکنار راه‌آهن یا رودخانه به‌وجود می‌آید.
- محور اصلی نوار شهر بولواری مشجر (درختکاری شده) با سه راه سواره، پیاده و خط تراموا یا راه‌آهن برقی است.
- شهر سن‌دیه لوکوربوزیه الهام گرفته شده از این نظریه است.
- شهرسازان شوروی به این تئوری رجوع کرده و آن را در شهرهای استالینگراد و نورگرود به اجرا درآورده‌اند.
- ایرادات نوارشهر سوریا عبارتند از:
- عدم شکل‌گیری تعاملات اجتماعی در محور اصلی و وجود تمام ترافیک محورهای فرعی در محور اصلی
- از بین رفتن ارتباط مؤثر بین خدمات و کانون‌های مختلف شهری
- وجود مخارج سنگین ایجاد تأسیسات زیربنایی
تلفیق و ترکیب دو نظریه دوایر متحدالمرکز و قطاعی (نظریه پترمن)
- از تلفیق دو نظریه ساخت دایره‌ای شکل و ساخت قطاعی شهر در مورد شهرهای انگلستان توسط پترمن به‌وجود آمد.
- بهترین و تمیزترین منطقه واحدهای مسکونی شهر حاشیه غربی در طرف مخالف قطاع صنعتی بود (به‌دلیل وزش باد از سمت مغرب).
ساخت منطقه واحدهای مسکونی (جیمز وانس)
- منطقه مسکونی در نقاطی به‌وجود می‌آید که قبلاً هیچ مرکزیت تجاری و خرده‌فروشی نداشته است؛ در طول مسیرهای ترافیک عمومی ساخته نمی‌شود و از بخش مرکزی شهرها بیشتر فاصله می‌گیرد.
- معمولاً مانند یک واحد خودیار است.
ساخت اکولوژیک شهر با بررسی‌های آماری (کالوین اشمید)
- با مطالعه مسایل شهری نظیر خودکشی و جداگزینی گروه‌های شهری از طریق آمارهای به‌دست آمده شکل گرفت.
- وابستگی کامل به پایگاه‌های اجتماعی- اقتصادی جمعیت آن و توجه به تفاوت‌های موجود در شهرها دارد.
نظریه موریس دوی
- بخش مرکز تجاری شهر نزدیک به مربع یا مستطیل تا دایره (نامنظم) است.
- واحدهای مسکونی طبقه اول (ممتاز) و دوم (متوسط) در هر نقطه‌ای از شهر ساخته شدند.
اقماری (ابنزر هاوارد)
- ایجاد بیشتر شهرهای اقماری از الگوی شهرک‌های جدید انگلیسی تأثیر پذیرفته‌اند.
- شهرک‌های اقماری حد واسط میان باغشهرها و شهرهای جدید است.
- حومه‌ها تأمین کننده نیروی کار شهری و مصرف کننده کالاها و خدمات شهری است.
- شهرهای اقماری جذب کننده نیروی انسانی و تولیدکننده کالاها و خدمات است.
- درجه وابستگی شهرهای اقماری به شهر مرکزی از حومه‌ها بسیارکم‌تر است.
گسترده یا شطرنجی
- متأثر از دانشمندان امریکایی (به‌ویژه فرانک لوید رایت) است.
کهکشانی (ابنزر هاوارد)
- بینابین طرح‌های گسترده و متمرکز است.
- هر هسته یک واحد تخصصی است.
حلقه ای
- همان توسعه خطی اما به‌صورت دایره‌ای است.
متمرکز (لوکربوزیه و فریدمن)
- بر سیستم حمل و نقل شهری عمودی تأکید دارد.
شبکه‌محوری باروک
- به بعضی عملکردها مثل ساختمان‌های عمودی و حاشیه خیابان‌های اصلی مانند کارهای هوسمان در پاریس اهمیت بیش‌تری می‌دهد.
- ساختمان‌های نمادی مهم در نقاط مسلط شهر قرار دارند.
طرح واحدهای خودیار یا واحد همسایگی (کلرنس آرتور پری)
- خدمات اساسی نزدیک واحدهای مسکونی و مسیرهای دسترسی به خدمات نباید خیابان های اصلی را قطع کند.
- مسافت مناسب حرکت برای کودکان ۴۰۰ متر است و مدرسه نباید کم‌تر از ۵۰۰ شاگرد داشته باشد.
- بر پیامدهای منفی خودرو بر زندگی جمعی و بر روابط اجتماعی تأکید دارد.
- خیابان‌های داخل محله برای ترافیک عبوری مناسب نباشد.
- مغازه‌های محلی در گوشه‌های طرح‌های خودیار تأسیس شوند تا وسیله‌های نقلیه موتوری به داخل جامعه کشانیده نشوند.
نظریه کلرنس اشتاین و هنری رایت
- در نیویورک چند کوی مسکونی احداث کردند.
- دارای اصولی مشابه با نظریه پری است.
- از حامیان نظریه ابنزر هاوارد در ایجاد باغشهر هستند.
- شهر پیشنهادی آنان دارای ۲۵۰۰۰ نفر بود.
- رادبرن (یک شهرک اقماری خوابگاهی در حومه یک شهر بزرگ) شهر پیشنهادی آنان بود.
ایجاد باغشهر در مادرشهر
- هسته اصلی آن محدوده مدرسه ابتدایی و پارک‌های جنبی آن بود.
- خیابان‌های اصلی در اطراف واحد همسایگی قرار داشتند.
- بخش‌های جداگانه مسکونی و غیر مسکونی در داخل آن قرار داشتند.
- پارک بهترین نقطه محله بود.
- یک مرکز کوچک خرید برای نیازمندی‌های روزانه در نزدیکی مدرسه ایجاد کردند.
- اساس این نظریه ایده بلوک‌های شهری بزرگ مسکونی (سوپر بلوک) بر مبنای جدایی ترافیک سواره و پیاده بود.
- رادبرن دارای سه واحد همسایگی بود که هر کدام از این واحدهای همسایگی دارای جمعیتی معادل ۷۵۰۰-۱۰۰۰۰ نفر بود. هر واحد همسایگی شامل چندین سوپر بلوک بود و هر سوپر بلوک شامل دو یا سه بلوک بود و هر بلوک شامل ۲۰ واحد مسکونی تک‌خانواری بود.
فصل ششم: برنامه‌های عمرانی و توسعه
- به‌دلیل اقتباس برنامه‌ها از فرانسه دو برنامه اول هفت‌ساله بود.
برنامه‌های عمرانی
۱- برنامه اول عمرانی پیش از انقلاب (۱۳۲۷):
- تفکر برنامه‌ریزی منطقه‌ای وجود داشت.
- نخستین قطب کشاورزی در ناحیه دشت مغان پایه‌گذاری شد.
- زمین‌های بایر اطراف تهران در اختیار افراد قرار گرفت.
- زمینه زمین‌خواری فراهم شد.
۲- برنامه دوم عمرانی پیش از انقلاب (۱۳۳۴):
- الگوی توسعه کشاورزی بود.
- طرح توسعه منطقه‌ای خوزستان در زمینه برنامه‌ریزی منطقه‌ای شروع شد.
- فراهم شدن مقدمات اصلاحات ارضی
۳- برنامه سوم عمرانی پیش ازانقلاب (۱۳۴۱):
- الگوی توسعه صنعت بود.
- برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران جایگاه پیدا کرد.
- سازمان‌های عمران ناحیه‌ای در مناطق جیرفت، گرگان، کهگیلویه و دشت قزوین تأسیس شد.
- اقدامات اساسی در این برنامه عبارتند از:
- تأسیس سازمان‌های عمران ناحیه‌ای در بعضی از مناطق کشور
- منطقه‌ای کردن فعالیت‌های برنامه‌ریزی و ایجاد قطب‌های کشاورزی و صنعتی در اصفهان، تبریز، اراک، قزوین و قطب‌های کشاورزی در گیلان، گرگان و آذربایجان
- مرحله اول اصلاحات ارضی انجام شد.
- سیل گسترده مهاجرت روستاییان به شهرها آغاز شد.
۴- برنامه چهارم عمرانی پیش از انقلاب (۱۳۴۶):
- هدف این برنامه افزایش رشد اقتصادی بود.
- به کاهش اختلافات منطقه‌ای و تمرکززدایی از ناحیه پایتخت توجه شد.
- نخستین برنامه منطقه‌ای سراسری ایران توسط گروه بتل انجام شد (ایران دارای ۱۱ منطقه شد).
- به‌علت افزایش درآمد نفت در سال ۱۳۵۳ در برنامه تجدید نظر شد.
- به‌دلیل عدم به‌کارگیری بودجه افزایش قیمت نفت نیروی انسانی متخصص نبود.
- برنامه‌های عمرانی پنج‌ساله برای هر استان و دفاتر برنامه و بودجه استانی و بانک‌های توسعه منطقه‌ای ایجاد شدند.
۵- برنامه ششم عمرانی پیش از انقلاب (۱۳۵۶):
- این برنامه فقط تهیه شد ولی نه تصویب شد و نه اجرا.
- موارد این برنامه عبارتند از:
- تصویب برنامه بلندمدت توسعه ایران
- سیاست سازماندهی فیزیکی و فضایی کشور (آمایش سرزمین)
- رشد ارگانیک (تعادل اقتصادی اجتماعی)
- کاهش تمرکز
- خودکفایی ملی
برنامه‌های توسعه بعد از انقلاب
- قانون برنامه اول توسعه در سال ۱۳۶۸ تصویب شد.
- در برنامه اول تأکید بر خصوصی‌سازی، آزادسازی و صنعتی کردن کشور است.
- سال ارزیابی (سال ۱۳۷۳) علت تأخیر در برنامه دوم است.
- توسعه کشاورزی و توریسم هدف برنامه دوم بود که با دو سناریو تهیه شد.
- توسعه کشاورزی محور برنامه سوم بود.
- فرابخشی هدف برنامه سوم بود.
- شروع برنامه چهارم در سال ۱۳۸۴ بود.
فصل هفتم: طرح‌های شهری
- سلسله‌مراتب طرح‌های توسعه شهری و منطقه ای بدین‌صورت است:
- طرح آمایش سرزمین
- طرح کالبدی ملی و منطقه‌ای
- طرح توسعه و عمران ناحیه‌ای
- طرح مجموعه شهری
- طرح ساماندهی فضا وکالبد سکونتگاه‌های روستایی
- طرح جامع شهر
- طرح هادی شهر
- طرح هادی روستا
- طرح تفصیلی
- طرح آماده‌سازی
- طرح‌های ویژه (جزئیات شهری، روان‌بخشی و بهسازی بافت قدیم)
آمایش سرزمین
- منابع، فعالیت‌ها و مشاغل را از لحاظ جغرافیایی به‌صورت بهینه توزیع می‌کند.
- فضا را به‌صورت عقلانی مدیریت می‌کند.
- توزیع فضایی را با توزیع مجدد امکانات، جمعیت و فعالیت‌ها به‌سوی مناطق کم‌تر توسعه یافته متعادل می‌کند.
- برنامه‌ریزی آمایش سرزمین حد فاصل بین برنامه‌ریزی اقتصاد ملی و برنامه‌ریزی منطقه‌ای (دارای خصلت اقتصادی– فضایی) است.
- برنامه‌ریزی منطقه‌ای باید در چارچوب آمایش سرزمین انجام گیرد.
- کتاب گراویه به‌نام “پاریس و بیابان فرانسه” در ایجاد آمایش سرزمین و تعادل منطقه‌ای فعالیت‌ها تأثیر مهمی داشت.
- شرکت ستیران جهت تهیه طرح آمایش سرزمین و انعقاد قرارداد با سازمان برنامه و بودجه گزارش تهیه کرد.
- طرح ستیران مهم‌ترین اقدام در مورد برنامه‌ریزی منطقه‌ای در دوران پیش از انقلاب بود (ایران به ۱۴ منطقه تقسیم شد).
- تهیه طرح آمایش سرزمین توسط سازمان برنامه و بودجه انجام شد.
- تهیه طرح جامع سرزمین در قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی واگذار شد.
- شروع واقعی تهیه طرح آمایش سرزمین پس از انقلاب در سال ۱۳۷۶ بود.
- مصوبه شورای عالی اداری درسال ۱۳۷۱ شامل موارد زیر بود:
- انجام مطالعات پایه اقتصادی و اجتماعی (آمایش سرزمین) به سازمان برنامه وبودجه محول شد.
- انجام طرح کالبدی ملی و منطقه‌ای به وزارت مسکن و شهرسازی محول شد.
طرح کالبدی ملی و منطقه‌ای
- اهداف این طرح عبارتند از:
- مکانیابی برای گسترش آینده شهرهای موجود و ایجاد شهرها و شهرک‌های جدید
- پیشنهاد شبکه شهری آینده
- توجیه لزوم طرح کالبدی ملی شامل موارد زیر است:
- رشد انفجاری جمعیت شهری در اواخر دهه ۱۳۶۰
- گستردگی نیاز به شهرسازی جدید
- نارضایتی از گسترش خودجوش شهرها
- فقدان مطالعات بالادست طرح‌های جامع شهری
- فقدان مطالعات پایه برای شهرسازی
- فقدان نقشه‌های کاربری و مقررات احداث زمین‌های کشور
- مهم‌ترین محورهای طرح‌ریزی کالبدی عبارت است از:
- جمعیت و فضا
- مدیریت فضا
- حفاظت محیط زیست و آثار باستانی
- سوانح طبیعی
- نتیجه این طرح تقسیم کشور به ۱۰ منطقه بود.
طرح جامع ناحیه‌ای (شهرستان)
- وظیفه این طرح ساماندهی نظام فعالیتی در فضا به‌منظور استفاده بهینه از زمین است که شامل موارد زیر است:
- تعیین کاربری زمین در سطح شهرستان
- ساماندهی نظام فعالیتی درفضا
- روابط شهر و روستایی در طرح جامع ناحیه‌ای در نظر گرفته می‌شود.
- این طرح در سطحی بین برنامه‌ریزی منطقه‌ای و محلی قرار دارد.
- برای یک دوره ۲۰ ساله تهیه می‌شود.
- اولین طرح جامع شهرستان برای شهرستان میانه تهیه شد.
- شروع جدی این طرح‌ها از اوایل دهه ۱۳۷۰ بود.
طرح مجموعه شهری
- اساس این طرح مصوبه سال ۱۳۷۴ برای کلانشهرها و مادرشهرها همچون تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و شیراز است.
- توسط وزارت مسکن و شهرسازی تهیه می‌شود.
- توسط شورای عالی معماری و شهرسازی تصویب می‌شود.
- هدف از طرح مجوعه شهری شامل این موارد می‌شود:
- اسکان و ساماندهی جمعیت در آینده
- هدایت وکنترل استفاده از زمین
- اسکان گروه‌های کم‌درآمد
- بهبود نظام مدیریت شهری
- اولین طرح منطقه شهری برای منطقه شهری اصفهان و شامل شش شهرستان بود.
طرح ساماندهی فضا و کالبد سکونتگاه‌های روستایی
- بنیاد مسکن و انقلاب اسلامی آن را تهیه می‌کند.
- بخشداری‌ها مجری آن هستند.
- وزارت مسکن و شهرسازی به‌عنوان ناظر آن می‌باشد.
- تصویب آن بر عهده‌ی کمیته فنی استان می‌باشد.
- دارای مقیاس ۱:۲۵۰۰۰ تا ۱:۱۰۰۰۰ است.
- مناطق روستایی کشور را در سه سطح حوزه، مجموعه و منظومه روستایی تعریف می‌کند.
- حوزه روستایی: اجتماعی از چند آبادی همجوار و با جمعیت تا ۵۰۰۰ نفر.
- مجموعه روستایی: تجمعی از چند حوزه روستایی به‌هم پیوسته یا وابسته و با جمعیت تا ۱۲۰۰۰ نفر
- منظومه روستایی: تجمعی از چند مجموعه روستایی با مرکزیت یک کانون شهری یا روستای بزرگ و با جمعیت تا ۲۰,۰۰۰-۴۰,۰۰۰ نفر
طرح جامع شهر
- هدف آن کنترل و هدایت رشد شهرهاست.
- رشد جمعیت و گسترش فیزیکی شهر در آینده را پیش‌بینی می‌کند.
- برای دوره‌های ده‌ساله تهیه می‌شوند.
- مبتکر این طرح پتریک گدس است.
- اولین طرح جامع برای آمستردام و توسط برلاگه تهیه شد.
- اولین طرح‌های شهری در سال‌های ۱۳۳۵-۱۳۴۰ برای شهرهای سنندج، شیراز و اصفهان تهیه شدند.
- بندر لنگه اولین شهری بود که طرح جامع آن توسط شورای عالی شهرسازی به تصویب رسید (سال ۱۳۴۴).
- طرح‌های شهری بعد از اجرای برنامه سوم قبل از انقلاب متداول شدند.
- شروع واقعی طرح جامع شهری از برنامه چهارم قبل از انقلاب بود.
- سابقه تهیه طرح‌های جامع و تفصیلی به سال‌های ۱۳۴۶-۱۳۴۷ برمی‌گردد.
- طرح‌های توسعه و عمران و حوزه نفوذ شهرها در سال ۱۳۶۳ به‌جای طرح‌های جامع جایگزین شدند.
- اولین طرح جامع برای تهران در سال ۱۳۴۲ تهیه شد.
- مدیریت مربوط به طرح‌های جامع شهری بر عهده دو وزارتخانه مسکن و شهرسازی وکشور است.
- نحوه تصویب طرح جامع شهری در سال ۱۳۷۱ بدین‌صورت بود:
- تصویب در شورای شهرسازی استان و تصویب نهایی در شورای عالی شهرسازی برای شهرهای کم‌تر از ۲۰۰,۰۰۰ نفر
- تصویب در شورای عالی شهرسازی و قبل از آن بررسی درکمیته‌های فنی برای شهرهای بیش از ۲۰۰,۰۰۰ نفر
طرح ساماندهی شهر
- هدف این طرح بازسازی بخش‌ها و محله‌های قدیمی شهرهاست.
- در طرح‌های تجدید نظر جامع بعضی اقدامات به‌عنوان طرح‌های ساماندهی مطرح می‌شود.
- مهم‌ترین این نوع طرح‌های ساماندهی طرح تهران (۱۳۷۱) است که مورد تصویب شورای عالی شهرسازی هم قرار می‌گیرد.
طرح ساختاری- راهبردی
- در انگلستان شروع شد.
- در وزارت مسکن و شهرسازی از سال ۱۳۷۷ شروع شد.
- به‌علت ایرادهای وارده بر طرح‌های جامع شکل می‌گیرد.
- ایرادات وارد بر طرح‌های جامع شهری عبارت بودند از:
- شهر ماهیت پیچیده دارد (ناکارآمدی منطقه‌بندی)
- نگاه فیزیکی وکالبدی به مسایل شهری
- مشخص نبودن جایگاه نظارت برکیفیت
- مطالعات غیر منسجم
- انعطاف‌پذیری
- نبود جایگاه برای توان شهرداری‌ها، دولت و مشارکت مردمی
طرح هادی شهر
- طرح هادی بلندمدت و دارای محتوای توسعه کالبدی شهر است.
- این طرح برای شهرهای کوچک (جمعیت کم‌تر از ۲۵,۰۰۰ نفر) و قبل از اجرای طرح جامع تهیه می‌شود.
- در سال ۱۳۳۴ آغاز شد.
- نارسایی‌های کم‌تری نسبت به طرح‌های جامع و تفصیلی دارد.
- توسط وزارت کشور تهیه می‌شود.
- دفتر فنی استانداری‌ها متصدی آن هستند.
- مراحل تصویب طرح هادی شامل موارد زیر می‌باشد:
- کمیته فنی استان: شامل معاون عمرانی استاندار، رئیس دفتر فنی استانداری، رئیس محیط زیست استان، مدیر کل راه استان، مدیر کل فرهنگ و هنر استان، مدیر کل مسکن و شهرسازی استان
- بررسی و تصویب در انجمن شهر
- تأیید و ابلاغ استاندار
طرح هادی روستا
- طرح تجدید حیات و هدایت روستا است.
- برای دوره‌ی حداقل ده‌ساله و روستاها (حداقل ۲۰۰ خانوار) تهیه می‌شود.
- طرح هادی روستا را بنیاد مسکن و شهرسازی تهیه می‌کند.
طرح تفصیلی
- طرح تفصیلی شامل موارد زیر است:
- طرح‌های بهسازی، نوسازی، بازسازی و مرمت بافت‌ها
- طرح آماده‌سازی توسعه‌های جدید در شهرها
- همزمان با شروع برنامه پنجم قبل از انقلاب (۱۳۵۱) تهیه شد.
- کلی بودن مطالعات طرح جامع علت تهیه‌ی آن بود.
- نقشه تفصیلی حداکثر دو سال پس از تهیه و تصویب نقشه جامع شهر تهیه می‌شود.
- وزارت مسکن و شهرسازی آن را تهیه می‌کند.
- در کمیسیون ماده ۵ تصویب می‌شود.
- اهداف تهیه طرح تفصیلی عبارتند از:
- تعیین چگونگی استفاده از زمین‌های شهری
- تعیین شبکه‌های عبور و مرور
- تعیین تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری
- اولویت‌های طرح تفصیلی عبارت است از:
- نقشه شبکه خیابان‌ها تا حد کوچه‌های دسترسی به مقیاس حداقل ۱:۲۵۰۰
- نقشه‌های نمونه
- تهیه ضوابط و مقررات
- طرح تفصیلی موضعی: ساخت منزل ارزان نوسازی، بهسازی و بازسازی بافت‌های موجود یا آماده‌سازی توسعه‌های جدید شهری
- طرح تفصیلی موضوعی: برای موضوعات خاص مثل طرح شبکه راه‌ها
آماده‌سازی
- به‌منظور ایجاد امکان بهره‌برداری از اراضی جهت احداث واحدهای مسکونی تهیه می‌شود.
- طرح آماده‌سازی در اراضی متعلق به سازمان زمین شهری اجرا می‌شود.
- طرح آماده‌سازی شامل فعالیت‌های زیر می‌شود:
- تسطیح زمین
- ایجاد شبکه‌های عبور و مرور
- شبکه‌های آب و فاضلاب، برق، گاز و مخابرات (زیربنایی)
- احداث مدارس، درمانگاه، آتش‌نشانی، فضای سبز و … (روبنایی)
- آماده‌سازی زمین همان شهرسازی اجرایی است.
- هدف آماده‌سازی زمین تحقق توسعه شهری برای افزایش عرضه مسکن است.
- طرح آماده‌سازی زمین از سال ۱۳۶۶ قانونی شد.
- مراحل طرح آماده‌سازی عبارت است از:
- مکانیابی
- تهیه طرح
- اجرا
- واگذاری
- طرح آماده‌سازی توسط وزارت مسکن و شهرسازی تهیه می‌شود.
- این طرح را کمیسیون ماده ۵ تصویب می‌کند.
- در شهرهای جدید پول زمین و آماده‌سازی از متقاضی اخذ می‌گردد.
- طرح آماده‌سازی بیش‌ترین تأثیر در ایجاد ساختار کالبدی شهرهای جدید را دارد.
طرح جزییات شهری
- طرح جزییات شهری مبنای تهیه نقشه‌های محوطه‌سازی و اجرایی نهایی است.
- این طرح دارای مقیاس ۱:۵۰۰ است و به‌وسیله شهرداری تهیه می‌شود.
- برای حل معضلات بافت‌های قدیمی به‌خصوص عدم دسترسی معبر سواره به درون بافت تهیه می‌شود.
- جهت دخل و تصرف و ایجاد معبر در بافت قدیم می‌باشد.
بهسازی بافت قدیم
- فقط بهسازی (عدم نوسازی) انجام می‌شود.
- اقدامات بهسازی بافت قدیم عبارتند از:
- بهسازی بناهای غیر قابل کاربرد
- ارتقای ارزش اجتماعی محله‌های قدیمی
- احیای هویت و عملکرد مسکونی در آن‌ها
- زنده‌سازی مجدد بناهای باارزش تاریخی
- کاهش تفاوت‌های کیفی و تجهیزاتی میان بافت‌های قدیم و جدید
- احیای زیست و معیشت در بافت‌های قدیم
- برجسته کردن شناسه‌های تاریخی شهر
- پیشگیری از افت بیشتر منزلت‌های اجتماعی
مقالات پیشنهادی برای مطالعه بیشتر :
